VAŽENJE PRAVNIH NORMI SA POSEBNIM OSVRTOM NA KELZENOVU OPŠTU TEORIJU PRAVA

Sažetak

Pod pojmom važenja pravnih normi se uobičajeno podrazumijeva obaveznost pravnih normi za subjekte čije je ponašanje regulisano pravnom normom. U pravnoj teroriji se pojam važenja prava upotrebljava u različitom smislu. Kelzenova ideja važenja prava proizlazi iz njegove tzv. teorije stepenovanja prema kojoj svaka pravna norma važi na osnovu neposredno više pravne norme, dok je na čelu hijerarhije ustav kao najviša pravna norma, a koja svoje važenje bazira na pretpostavljenoj normi. Prema Kelzenu pravna norma svoje važenje, odnosno obaveznost ne crpi iz sadržine nego iz forme. U tom smislu, pravne norme važe jer su idealno obavezne, bez obzira na činjenicu da li su subjekti upoznati sa njima i njihovom sadržinom. Kelzen poseban akcenat stavlja na razlikovanje važenje prava od efiksanosti prava. Dok važenje prava znači da su pravne norme obavezne, odnosno da subjekti treba da se ponašaju na način koji je opisan u samoj normi, efikasnost prava znači da se adresati stvarno ponašaju na način koji je propisan pravnom normom. Međutim, iako Kelzen odvaja važenje i efikasnost pravne norme on ipak smatra da između važenja i efikasnosti postoji veza jer se samo djelotvorna norma smatra važećom.